Mùi cơ thể nói gì về sức khỏe của bạn?

Tín hiệu từ mồ hôi giúp bạn phát hiện sớm nhiều vấn đề sức khỏe tiềm ẩn

1. Mùi cơ thể là gì và do đâu mà có?

Mùi cơ thể là mùi phát ra từ da, đặc biệt ở những vùng như nách, bẹn, bàn chân, do sự tương tác giữa tuyến mồ hôi và vi khuẩn cư trú trên da. Đây là hiện tượng sinh lý bình thường, tuy nhiên khi mùi trở nên quá nồng, khó chịu hoặc bất thường, nó có thể là dấu hiệu cảnh báo một số rối loạn trong cơ thể.

Cấu tạo của tuyến mồ hôi:

Cơ thể có hai loại tuyến mồ hôi chính:

➤ Tuyến mồ hôi eccrine:

• Phân bố khắp cơ thể, đặc biệt ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, trán.

• Tiết ra mồ hôi chủ yếu là nước và muối khoáng.

• Mục đích chính: điều hòa thân nhiệt.

• Không gây mùi rõ rệt.

➤ Tuyến mồ hôi apocrine:

• Tập trung ở vùng nách, bẹn, da đầu và quanh cơ quan sinh dục.

• Hoạt động mạnh sau tuổi dậy thì dưới ảnh hưởng của hormone.

• Tiết ra chất lỏng giàu protein, lipid – là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phân hủy, tạo thành các axit béo bay hơi (VOCs) gây mùi khó chịu.

👉 Tóm lại: Mùi cơ thể xuất phát chủ yếu từ tuyến apocrine + vi khuẩn trên da, không phải từ chính mồ hôi.

2. Những kiểu mùi cơ thể và mối liên hệ với sức khỏe

Không phải mùi cơ thể nào cũng giống nhau. Một số loại mùi đặc trưng có thể phản ánh những bất thường trong cơ thể:

🔶 2.1. Mồ hôi có mùi amoniac – Cảnh báo thận hoặc gan có vấn đề

• Mùi khai như nước tiểu.

• Có thể do chế độ ăn giàu protein khiến cơ thể phân giải protein thành ure và thải ra ngoài qua tuyến mồ hôi.

• Hoặc là dấu hiệu của rối loạn chức năng gan/thận, khi cơ thể không lọc thải hiệu quả các chất chuyển hóa.

👉 Gợi ý kiểm tra: Xét nghiệm chức năng thận (creatinine, BUN), chức năng gan (AST, ALT).

🔶 2.2. Mồ hôi có mùi ngọt, giống trái cây lên men – Dấu hiệu cảnh báo tiểu đường

• Có thể xuất hiện khi lượng đường trong máu quá cao và cơ thể bắt đầu sử dụng chất béo để tạo năng lượng, dẫn đến nhiễm toan ceton.

• Mùi này thường giống acetone hoặc táo chín thối.

👉 Cảnh báo nguy hiểm: Đây là tình trạng cấp cứu y tế thường gặp ở bệnh nhân đái tháo đường tuýp 1 không kiểm soát.

🔶 2.3. Mùi tanh kim loại – Có thể liên quan đến thiếu máu, rối loạn chuyển hóa hoặc gan

• Khi cơ thể gặp vấn đề trong việc chuyển hóa hoặc đào thải kim loại, đặc biệt là sắt hoặc đồng.

• Gan hoạt động kém khiến các hợp chất nitơ tích tụ, sinh ra mùi đặc trưng như máu khô hoặc sắt gỉ.

🔶 2.4. Mùi cá ươn – Hội chứng Trimethylaminuria (TMAU)

• Do cơ thể không chuyển hóa được trimethylamine – hợp chất có mùi cá.

• Đây là bệnh di truyền hiếm gặp, thường biểu hiện từ nhỏ hoặc tuổi dậy thì.

• Mùi phát ra từ: mồ hôi, nước tiểu, hơi thở.

👉 Người bệnh thường gặp vấn đề tâm lý xã hội nghiêm trọng, sống thu mình, mặc cảm.

🔶 2.5. Mùi cơ thể nồng nặc, dễ nhận thấy hơn khi căng thẳng hoặc thay đổi hormone

• Khi lo lắng, stress hoặc trong giai đoạn tiền kinh nguyệt, lượng hormone như adrenaline tăng cao kích thích tuyến apocrine.

• Mồ hôi tiết ra nhiều hơn, đặc hơn → vi khuẩn phân hủy mạnh → mùi nồng hơn bình thường.

3. Những yếu tố ảnh hưởng đến mùi cơ thể

Mùi cơ thể có thể thay đổi tạm thời hoặc lâu dài do nhiều yếu tố:

Chế độ ăn uống: Tỏi, hành, cà ri, rượu bia, thịt đỏ có thể khiến mồ hôi nặng mùi

Thuốc và thực phẩm chức năng: Một số thuốc (thuốc chống trầm cảm, kháng sinh) làm thay đổi mùi

Rối loạn nội tiết: Cường giáp, hội chứng buồng trứng đa nang... ảnh hưởng tuyến mồ hôi

Thói quen sinh hoạt: Lười tắm rửa, mặc quần áo ẩm tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển

4. Cách giảm mùi cơ thể hiệu quả – Từ thói quen đến giải pháp y tế

✅ 4.1. Chăm sóc vệ sinh cá nhân đúng cách:

• Tắm ít nhất 1–2 lần/ngày, sử dụng xà phòng sát khuẩn nhẹ.

• Làm khô kỹ vùng da có nếp gấp như nách, bẹn.

• Tẩy tế bào chết định kỳ 1–2 lần/tuần để hạn chế vi khuẩn.

✅ 4.2. Điều chỉnh chế độ ăn:

• Hạn chế thực phẩm gây mùi như hành tỏi, thực phẩm chiên rán, thịt đỏ.

• Uống đủ nước (2–2.5L/ngày).

• Bổ sung rau xanh, thực phẩm giàu chất xơ giúp gan và thận thải độc tốt hơn.

✅ 4.3. Sử dụng sản phẩm khử mùi chuyên biệt:

• Ưu tiên các loại lăn/xịt khử mùi có chứa muối nhôm (Aluminum chloride) giúp ức chế tiết mồ hôi.

• Sản phẩm dược mỹ phẩm thường chứa thành phần kháng khuẩn, kiềm mồ hôi lâu dài mà không gây kích ứng.

• Với người bị mùi nghiêm trọng, có thể cân nhắc dùng sản phẩm có hiệu quả từ 7–14 ngày như Odorex, Etiaxil, Driclor...

✅ 4.4. Điều trị y tế khi cần:

• Cắt tuyến mồ hôi (tiêm botox, phẫu thuật), áp dụng cho trường hợp tăng tiết mồ hôi nặng.

• Điều trị nội khoa khi mùi là hậu quả của bệnh lý (gan, thận, tiểu đường...).

5. Khi nào cần đi khám vì mùi cơ thể?

Bạn nên gặp bác sĩ nếu:

• Mùi cơ thể thay đổi đột ngột và kéo dài, dù đã thay đổi chế độ sinh hoạt.

• Mùi có đặc điểm bất thường: hôi cá, mùi hóa chất, máu...

• Đi kèm triệu chứng mệt mỏi, sụt cân, tiểu nhiều, vàng da, rối loạn tiêu hóa...

• Mùi gây ảnh hưởng đến chất lượng sống, tâm lý, giao tiếp xã hội.

Mùi cơ thể không đơn thuần là chuyện vệ sinh

Mỗi người có “mùi riêng” tùy theo gene, thói quen sống và hormone. Tuy nhiên, những thay đổi bất thường về mùi cơ thể là một dấu hiệu đáng lưu tâm. Lắng nghe cơ thể và chủ động cải thiện từ chế độ sinh hoạt sẽ giúp bạn khỏe mạnh hơn và tự tin hơn mỗi ngày.